Verlag Neue Musik NM11113
Manhattan Medea
chamber opera for 5 singers and 6 instruments (s/a sax, b cl/cl, vn, vc, perc, pno)
YEAR OF COMPOSITION
2009-10
OPUS NUMBER
55
TIME DURATION
85'
LIBRETTO
Dariusz Przybylski after Dea Loher
COMMISSION
Commission co-financed
by the Ministry of Culture
and National Heritage
of the Republic of Poland.
DRAMATIS PERSONAE
Medea - Sopran
Jason - Bariton
Velazquez, ein doorman auf der 5th Avenue - Tenor
Deaf Daisy, ein Tauber Transvestit - Mezzosopran
Sweetshop-Boss, im Rollstuhl - Bass
Ein Junge, ca. 7 Jahre, stumme Rolle
INSPIRACJA
Mity odwołują się do spraw wielkich: życia i śmierci, zdolności do ofiary, miłości, bohaterstwa czy pragnienia wieczności. Według znanego mitografa XX wieku Josepha Campbella (1904-87) nowa mitologia zostanie wkrótce stworzona przez cały świat - będzie to mitologia mieszkańców całej planety.
Campbel dodaje także, iż mit jest rzeczą aktualną i żywą: najświeższe wcielenie Medei stoi na roku 42 Ulicy i Piątej Alei i czeka na zmianę świateł...
W twórczości Dariusza Przybylskiego odnależć można także grupę utworów inspirowanych mitologiami różnych kultur - kompozytor stwarza własne wyobrażenie brzmienia przeszłości. Do tej grupy należy opera kameralna Manhattan Medea, inspirowana bezpośrednio dramatem teatralnym Dei Loher. I ta inspiracja jest tu najważniejsza, kompozytor został oczarowany tekstem, który wykorzystuje w oryginale z zaakceptowanymi przez dramatopisarkę skrótami.
Twórcy spotkali się w 2008 roku w Akademie der Kuenste w Berlinie, gdzie Dea Loher miała możliwość usłyszenia utworu Medeas Traeume wykonanego przez zespół Kwartludium. Utwór ten inkrustowany następnie do opery stał się schematem konstrukcyjnym dzieła.
TREŚĆ OPERY
Dea Loher sięgnęła po znany mit o Medei, zdradzonej i porzuconej kobiecie, która zabija kochankę swojego męża oraz własne dzieci. Autorka przeniosła akcję dramatu Eurypidesa z mitycznego Koryntu do współczesnego Nowego Jorku, bohaterom zaś nadała cechy współczesnych ludzi; w swojej sztuce powraca jednak do fundamentalnych problemów poruszonych już w antycznej tragedii: zderzenia obcych kultur, poczucia bezprawia porzuconej osoby czy też nierównej pozycji kobiet i mężczyzn. Jazon i Medea,
dwójka emigrantów z ogarniętego wojną kraju, przybywa do Nowego Świata w poszukiwaniu lepszego życia.
Mimo że mijają lata, nie udaje im się zbyt wiele osiągnąć. Jako emigranci pozostają na peryferiach społeczeństwa, bez szans na szczęście. Jednak są razem, i to daje im siłę. Sytuacja się zmienia, gdy Jazon, a raczej Jason, opuszcza Medeę i planuje ślub z córką bogatego zarządcy fabryki. Zabiera ich wspólne dziecko, chce nawet, by Medea zamieszkała z nim i jego młodą żoną.
Dla głównej bohaterki to niewybaczalna zdrada. Wszystko, co dotąd robiła - w tym wierność i poświęcenie - traci sens.
TŁO PSYCHOLOGICZNE
Zdradzona i porzucona przez Jasona Medea przeżywa okrutne rozstanie jako dotkliwy upadek wartości, pogwałcenie zasad i dojmujące poczucie bezprawia. Związek Jazona i Medei nigdy nie został formalnie zawarty bo oboje jako imigranci nie mieli do tego prawa. Ich rozstanie odkrywa, że uczucie, które ich łączyło jest tak naprawdę bezwartościowe.
Dla Medei jest to sygnał, że nie ma żadnego prawa, dopuszcza się morderstw, które są wyrazem nie tyle zrozpaczonej i zdradzonej kobiety, co buntem wymierzonym przeciw porządkowi świata, aktem terroru popełnionym w imię złamanego prawa. Medea -imigrantka, która uciekła z pogrążonych w wojnach i konfliktach Bałkanach reprezentuje świat wartości całkowicie odmiennych od wartości zawładniętego przez pieniądz świata Nowego Jorku.
